Ołtarz Wita Stwosza, zwany również Ołtarzem Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny, to jedno z najwspanialszych arcydzieł sztuki gotyckiej w Europie. Znaleźć go można w kościele Mariackim w Krakowie i jest nie tylko wyjątkowym dziełem sztuki gotyckiej, ale także istotnym elementem historii Polski i Krakowa ukazującym potęgę i bogactwo średniowiecznej stolicy Polski. To monumentalne arcydzieło stanowi nie tylko świadectwo geniuszu artysty, ale także ukazuje istotne dla ówczesnych mieszczan wartości religijne i estetyczne.

O autorze słów kilka

Ołtarz Wita Stwosza został wykonany w latach 1477-1489 przez niezwykle utalentowanego rzeźbiarza i snycerza, Wita Stwosza. Sam Stwosz urodził się prawdopodobnie około 1448 roku w okolicach Stuttgartu. Do Krakowa przybył w roku 1477 jako ukształtowany i otoczony estymą artysta. Przybył, co warto podkreślić, na specjalne zaproszenie Rady Miejskiej, aby swoimi umiejętnościami uświetnić ołtarz najważniejszego natenczas kościoła miejskiego. I to właśnie tam, w krakowskiej pracowni, przyszło mu stworzyć swoje najwspanialsze dzieło, które zagwarantowało mu nieśmiertelną sławę i uznanie.

W sumie Wit Stwosz spędził w Krakowie dwadzieścia lat, a przeszło dwanaście lat pracował nad samym ołtarzem. Wyniki jego starań zostały docenione przez Radę Miejską, która to w 1483 wyraziła zadowolenie z dokonań artysty i zwolniła go z płacenia podatków.

W 1484 Wit Stwosz został uhonorowany stanowiskiem starszego cechu malarzy i rzeźbiarzy. Dzieło było gotowe na dzień Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, czyli piętnastego sierpnia 1489 roku, w dniu patronki kościoła Mariackiego.

Ile kosztuje prawdziwa sztuka?

Do dziś nie wiemy ile dokładnie przyszło zapłacić krakowskim rajcom za Ołtarz Mariacki. Zachował się zapis o jednej wypłacie, opiewającej na kwotę 2808 florenów. Nie do końca wiadomo, czy było to całkowite wynagrodzenie, czy też jego ostatnia rata. Pieniądze te, co ciekawe, pochodziły głównie z zapisów testamentowych i składek mieszczaństwa krakowskiego. Suma ta stanowić miała równowartość rocznego budżetu miasta i odpowiadała wartości kilku kamienic. Całkiem nieźle jak na inwestycję w kulturę, prawda?

Ołtarz w liczbach

Ołtarz ten jest niezwykły pod wieloma względami. Po pierwsze, jego rozmiar i skomplikowana struktura są oszałamiające. Ołtarz mierzy około 13 metrów wysokości i składa się z ponad 200 rzeźb wykonanych z klocków lipowych i ponad 6 000 innych elementów dekoracyjnych. To prawdziwa symfonia drewna, kolorów i detali, która zapiera dech w piersiach każdemu, kto go ogląda.

Diabeł tkwi w szczegółach

Ołtarz Wita Stwosza jest również unikalny ze względu na swoją ruchomą konstrukcję. Składa się on z trzech części: głównego ołtarza, tryptyku, który otwiera się, by odsłonić wnętrze ołtarza w określone dni liturgiczne, oraz predelli, czyli dolnej części ołtarza, która również jest bogato zdobiona rzeźbami i scenami biblijnymi.

Kompozycja całości wpisuje się w późnośredniowieczny trend mieszania sacrum i profanum w dziełach religijnych. Oto bowiem mistycyzm chrześcijański miesza się z realizmem, czy wręcz naturalizmem dnia powszedniego. Złote szaty apostołów zestawiono z codziennymi strojami noszonymi w średniowiecznym Krakowie. Postać Madonny stanowi przykład doskonałości i urody bez skazy, ale już apostołom Stwosz nadał rysy mieszczan krakowskich, uwzględniając przy tym ich specyficzne cechy wyglądu. Posunął się przy tym tak daleko, że widać różne ułomności ludzkiego ciała, zdeformowane dłonie, napęczniałe żyły na nogach, czy ślady chorób skórnych.

Dziedzictwo

Ołtarz Wita Stwosza przetrwał wiele burzliwych wydarzeń historycznych, w tym wojny i konflikty, co samo w sobie jest niezwykłym osiągnięciem. Jego konserwacja i renowacja były prowadzone przez wiele dziesięcioleci, aby zachować jego pierwotny blask i piękno.

Dziś Ołtarz Wita Stwosza jest jednym z najważniejszych zabytków Krakowa i Polski. Jest nie tylko obiektem kultu religijnego, ale także źródłem inspiracji dla artystów i turystów z całego świata. Jego znaczenie jako arcydzieła gotyku jest niezaprzeczalne, a jego piękno wciąż przyciąga i zachwyca ludzi, pozostając symbolem ducha i kunsztu epoki średniowiecza.

Nasi krakowscy przewodnicy z chęcią opowiedzą Wam więcej zarówno o samym ołtarzu, jak i całej świątyni, w której się znajduje. Ba, jeśli tylko zechcecie, przybliżą Wam specyfikę życia w średniowiecznym Krakowie od najwyższych do najniższych warstw społecznych stołecznego mieszczaństwa. Sprawdźcie sami pod adresem: https://oprowadzamy.pl/pl/search